Advanced search ?

Object

Title: Gazeta Olsztyńska

Rodzaj dokumentu:

czasopismo

Contributor:

Jankowski, Wacław (1899-1975). Red. ; Jaroszyk, Kazimierz (1878-1941). Red. ; Liszewski, Jan (1852-1894). Red. ; Łydko, Ludwik (1885?-1940). Red. ; Pieniężna, Joanna (1867-1929). Red. ; Pieniężny, Seweryn (1864-1905). Red. ; Pieniężny, Seweryn (1890-1940). Red. ; Pieniężny, Władysław (1880–1940). Red. ; Samulowski, Andrzej (1840-1928). Red. ; Szczepański, Franciszek (1842-1907). Red.

Spatial coverage:

Warmia

Temporal coverage:

19-20 w.

Description:

Czasopismo wydawane w latach 1886–1939 w Olsztynie, czyli w ówczesnej niemieckiej prowincji Prusy Wschodnie ; początkowo tygodnik ; założyciele gazety określali ją jako "polsko-katolicką", gdyż jej przeznaczeniem była popularyzacja, ale i obrona, kultury polskiej oraz religii katolickiej w czasach germanizacji ; ważną rolą czasopisma była również edukacja warmińskiego chłopstwa – m.in. uświadamianie wagi umiejętności czytania i pisania wśród dzieci oraz nauki obyczajów i tradycji ; założycielami i pierwszymi wydawcami gazety byli: Jan Liszewski (pierwszy redaktor naczelny), Andrzej Samulowski i Franciszek Szczepański ; pierwszy numer czasopisma ukazał się 16 kwietnia 1886 r. ; w 1891 r. redaktorem naczelnym gazety stał się Seweryn Pieniężny senior, mniej więcej od tego czasu też na łamach czasopisma zaczęły pojawiać się wzmianki propagujące Towarzystwo Czytelni Ludowych na Warmii oraz zachęty do organizowania kolejnych polskich czytelni, publikowano też spisy zakazanych przez władzę książek ; przez wzgląd na problemy wynikające z odgórnej nieakceptacji polskiego wydawnictwa Pieniężny zyskał pomoc finansową z Warszawy i Poznania, zaś wyjątkowo zasłużonymi sponsorami pisma zostali baron Leopold Kronenberg oraz Antoni Osuchowski ; gazeta zyskała stopniowo wielką popularność - w połowie lat 90. XIX w. redakcja rejestrowała 1000 abonentów ; w listopadzie 1903 r. redaktorem naczelnym czasopisma został Władysław Pieniężny, brat Seweryna, prezes Towarzystwa "Zgoda" oraz Przewodniczący Towarzystwa Wyborczego na Warmię, dzięki temu za jego czasów w gazecie zaczęły ukazywać się artykuły propagujące walkę o polskość ziemi i języka (publikował m.in. ks. Walenty Barczewski) ; w 1914 r. przez wzgląd na wcielenie męskiej części redakcji gazety do wojska Joanna Pieniężna, wdowa po Sewerynie seniorze, podjęła się prowadzenia czasopisma przy wsparciu Stanisława Nowakowskiego – jedynego mężczyzny nie powołanego na front ; 23 czerwca 1920 r. redakcję przejął Ludwik Łydko z Krakowa, a na łamach czasopisma pojawiły się wątki związane z plebiscytem Warmii i Mazurach jak też artykuły popularyzujace pracę kulturalno-oświatową oraz materiały patriotyczne ; od 1 stycznia 1921 r. redaktorem prowadzącym został Kazimierz Jaroszyk, a gazeta zaczęła wychodzić sześć razy w tygodniu wraz z dodatkami, czyli m.in. "Gościem Niedzielnym", "Gospodarzem", "Życiem Młodzieży" i "Głosem Pogranicza"; każdy z numerów zawierał bieżące informacje polityczne oraz obyczajowe z Polski i ze świata, ogłoszenia lokalne, zaś z tekstów literackich szczególne miejsce w gazecie zajmowały felietony pisane w gwarze warmińskiej przez Serweryna Pieniężnego; 1 kwietnia 1928 r. obowiązki naczelnego przejął Wacław Jankowski, wprowadzając mniej zachowawczą tematykę artykułów, przez co w ramach interewencji władz gazeta przestała ukazywać się w okresie od 29 lipca do 25 sierpnia 1931 r. ; od listopada 1938 r. pismo zaczął reagować samodzielnie Seweryn Pieniężny junior, jednak już 1 września 1939 r. został aresztowany przez Gestapo, a redakcja przestała istnieć – maszyny drukarskie zostały zniszczone, zaś budynek wkrótce potem zburzony; ostatni przedwojenny redaktor gazety zmarł w obozie koncentracyjnym Hohenbruch

Place of publishing:

Olsztyn

Date created:

2018

Date issued:

1886–1939

Language:

pol

Rights:

Domena publiczna

Access rights:

Dla wszystkich bez ograniczeń

Digitisation:

Zakład Narodowy im. Ossolińskich we Wrocławiu

Location of original object:

Lwowska Narodowa Naukowa Biblioteka Ukrainy im. Wasyla Stefanyka

Subject and keywords:

Gazety polskie

Object collections:

Last modified:

May 5, 2021

All available object's versions:

https://wmbc.olsztyn.pl/publication/6794

Show description in RDF format:

RDF

Edition name Date

Contact details

Address

Provincial Public Library
of Emilia Sukertowa-Biedrawina
ul. 1 Maja 5
10-117 Olsztyn

Phone

089 524 90 32 (secretariat)
089 524 90 48 (Regional Workshop)

E-Mail

wmbc@wbp.olsztyn.pl

Visit us!

This page uses 'cookies'. More information